بررسی تاثیر نظام بهره برداری بر بهره وری عوامل تولید محصول سیب زمینی؛ مطالعه موردی استان های کردستان و همدان

در این پژوهش، تأثیر نظام بهره برداری بر بهره وری عوامل تولید محصول سیب زمینی در سال زراعی 91-1390 بررسی شده است. داده ها با تکمیل 208 پرسشنامه از زارعین و صاحبان مزارع در استان های کردستان و همدان از طریق روش نمونه گیری دو مرحله ای خوشه ای جمع آوری شده است. سایر اطلاعات مورد نیاز نیز از اداره کل آمار و اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی و سازمان جهادکشاورزی شهرستان های مورد مطالعه جمع آوری شده است. در این پژوهش برای ارزیابی تأثیر 5 نوع نظام بهره برداری از 4 حالت متغیرهای موهومی در تکنیک تابع تولید استفاده شده است، انتخاب تابع تولید مناسب بر روی مقادیر و پارامترهای ساختاری تأثیر گذار است. در این راستا برای جلوگیری از استنباط و نتایج نادرست و همچنین برای محاسبه میزان تأثیرگذاری هر یک از نهاده ها، ابتدا تعدادی از فرم های انعطاف پذیر و انعطاف ناپذیر از توابع بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که تابع تولید کاب-داگلاس مناسب تر از سایر فرم های تابعی، برای روابط تولید محصول سیب زمینی در منطقه مورد مطالعه است. جهت محاسبه بهره وری نیز از شاخص ترنکوئیست استفاده شده است. همچنین دیگر یافته های پژوهش بیانگر آن است که تأثیر نظام بهره برداری تملکی بر بهره وری عوامل تولید در منطقه ی مورد مطالعه مثبت است. دیگر نظام های بهره برداری علاوه اینکه دارای تأثیر منفی بر بهره وری هستند، میزان تأثیرگذاری هریک از این نظام ها بر بهره وری متفاوت از یک-دیگر است، که از بیشترین به کمترین آن به ترتیب شامل واحدهای مشاع، مختلط، اجاره ای و اشتراکی است. لذا بهترآنست که، سازمان جهاد کشاورزی در منطقه به همراه دیگر ارگان های دولتی طی یک برنامه ی چند ساله، با در اختیار گذاشتن وام و تسهیلات با بهره پایین، کشاورزان و صاحبان مزارع را قادر به خرید زمین کنند، و از این طریق تعداد نظام بهره برداری تملکی در منطقه را برای بالا بردن بهره وری عوامل تولید افزایش دهد.